Cerkwie łemkowskie w Beskidzie Niskim – z pewnością jedno z największych bogactw tego pasma górskiego. Wiele z nich to prawdziwe perły architektury drewnianej Karpat. Przez stulecia Łemkowie stworzyli swój własny styl budownictwa cerkiewnego czerpiąc nie tylko z tradycji wschodniej ale także zachodniej.
Cerkiew łemkowska składa się z prezbiterium (kwadratowego lub oktagonalnego) i kwadratowej lub prostokątnej nawy głównej, nakrytych piramidalnymi, budowanymi z belek stropami, które na zewnątrz pokryte są łamanym dachem namiotowym. Kryte były gontem i często zapożyczały z kościołów tradycji łacińskiej sygnaturki lub niewielkie hełmy o formach zbliżonych do barokowych. Trzecią część świątyni jaką tradycyjnie był babiniec zastępowano przeważnie wznoszoną od zachodu nad wejściem dzwonnicą zamiast budowli wolnostojącej. Było to kolejne zapożyczenie z tradycji łacińskiej. Taka klasyczna forma cerkwi łemkowskiej wykształciła się na przełomie XVII i XVIII w. w wyniku zawartej Unii Brzeskiej wszystkie parafie na Łemkowszczyźnie przyjęły katolicyzm obrządku greckiego. Pięknym przykładem takiej świątyni jest cerkiew w Kwiatoniu czy też cerkiew w Owczarach – d. Rychwałd. Obydwie zostały wpisane Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z innymi drewnianymi cerkwiami w Polsce i na Ukrainie. Na liście znalazła się także cerkiew w Brunarach.
Zamieszczone niżej zdjęcia nie wyczerpują tematyki, jeszcze kilka cerkwi pozostało mi do odwiedzenia. Oprócz drewnianych świątyń zamieściłem także te murowane. Obok tych z Beskidu Niskiego kilka drewnianych cerkwi z zachodniej łemkowszczyzny. Temat dla mnie pozostaje otwarty, nie wszystkie cerkwie udało mi się odwiedzić a niektóre chciałbym ponownie sfotografować.
Banica k. Izb cerkiew greckokatolicka śś. Kosmy i Damiana, koniec XVIII w, obecnie kościół katolicki
Bartne cerkiew greckokatolicka p.w ś.ś Kosmy i Damiana, 1842 r
Bartne cerkiew prawosławna Świętych Kosmy i Damiana, 1928 r
Berest cerkiew pw. śś. Kosmy i Damiana, 1842 r, obecnie kościół katolicki
Berest cerkiew
Bielanka cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Opieki Matki Bożej, 1773 r
Bieliczna cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła, około 1796 r
Blechnarka cerkiew prawosławna Świętych Kosmy i Damiana, 1801 r
Bodaki cerkiew greckokatolicka św. Dymitra, 1902 r.
Brunary cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła, XVIII w, w 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO
Leszczyny cerkiew pod wezwaniem św. Łukasza, 1835 r
Czarna cerkiew pw. św. Dymitra, 1764 r
Czyrna cerkiew, św. Paraskewy Męczennicy, 1893 r.
Florynka cerkiew pw. św. Michała Archanioła powstała w 1875 r. Obecnie kościół rzymskokatolicki
Gładyszów cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem św. Wniebowstąpienia Pańskiego, wzniesiona w latach 1938-1939
Hańczowa cerkiew prawosławna pod wezwaniem Opieki Matki Bożej, XIX w
Izby cerkiew p.w. św. Łukasza z 1886 roku
Konieczna cerkiew prawosławna p.w. św. Bazylego Wielkiego, zbudowana w latach 1903-1905 jako świątynię greckokatolicka
Kotań cerkiew greckokatolicka p.w. św. św. Kosmy i Damiana, 1841 r
Krempna cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana, 1772 lub 1778 r, obecnie kościół katolicki
Krzywa cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem śś. Kosmy i Damiana, 1924-1926, obecnie kościół katolicki
Kunkowa cerkiew prawosławna p.w. św. Łukasza, II połowa XIX w
Kwiatoń cerkiew greckokatolicka św. Paraskewy, II połowa XVII w
Cerkiew w Kwaiatoni w 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO
Myscowa cerkiew Św.Paraskewii
Owczary d. Rychwałd cerkiew greckokatolicka Opieki Matki Bożej, 1653 r. w 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO
Pętna cerkiew pw. św. Parascewy wzniesiona w 1916, obok drewniana dzwonnica z 1700 r
Pielgrzymka cerkiew prawosławna św. Michała Archanioła, koniec XVIII w
Piorunka cerkiew św. św. Kosmy i Damiana, 1798 r
Polany cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła, 1820 r
Przysłup cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła, 1756 r
Ropica Górna d. Ruska, cerkiew greckokatolicka greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła, ok. 1813 r
Rozdziele cerkiew p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Skwirtne cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana, 1837 r
Świątkowa Mała cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła, 1762 r
Świątkowa Wielka cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła, 1757 r
Uście Gorlickie cerkiew św. Paraskewy, 1786 r
Wołowiec cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Opieki Matki Bożej, XVIII w.
Wysowa cerkiew prawosławna p.w. św. Michała Archanioła, 1779 r
wnętrze cerkwi w Wysowej
Zdynia cerkiew prawosławna p.w. Opieki Matki Bożej, 1795 r
Binczarowa cerkiew pod wezwaniem św. Męczennika Dymitra, 1760 r
Bogusza cerkiew św. Dymitra, 1856 r
Kamianna cerkiew prawosławna pw. świętyh Kosmy i Damiana z 1892 r.
2 komentarze do “Cerkwie – Beskid Niski”
Gratuluje, piekne zdjecia pieknych cerkwi! Az sie chce tam pojechac i zima i latem.
Zycze tylko udanych zdjec.
Malgorzata
Nie mogę się napatrzeć na te zdjęcia mimo, że czasami tam jeździmy i wspominany ten inny świat.
Zimą koniecznie muszę tam pojechać i uwiecznić na fotkach.
Pozdrawiam
Edyta
Gratuluje, piekne zdjecia pieknych cerkwi! Az sie chce tam pojechac i zima i latem.
Zycze tylko udanych zdjec.
Malgorzata
Nie mogę się napatrzeć na te zdjęcia mimo, że czasami tam jeździmy i wspominany ten inny świat.
Zimą koniecznie muszę tam pojechać i uwiecznić na fotkach.
Pozdrawiam
Edyta